Исламда эркектер аялдардын башчысы эмес, коргоп-колдоочусу

Герой рубрики – молодой и талантливый архитектор, человек, которому доверяют реализовать крупные и очень ответственные проекты. Апышев Муратбек - основатель архитектурно-дизайнерской студии ArtProject Он – типичный self-made man, проделавший путь от рядового архитектора до владельца собственной компании. История его личного успеха – это пример того, как человек из самой обычной семьи «эволюционным путем» сделал себя сам. Стремление преодолевать барьеры и смело идти к намеченной цели у него в крови.

Учурда бир катар чөйрөлөр, өзгөчө кээ бир Христиандар Ислам булактарында «эркектин аялга өкүмдарлыгы» сүрөттөлөт дешет жана кээ бир фанаттардын аялдарга болгон туура эмес иштерин ал пикирлерине негиз көрсөтүшөт. Мындай туура эмес көз-карашына өз ойлорунда далил катары көрсөткөн аят болсо төмөнкүдөй:

Аллахтын кээ бирин кээ бирине жогору кылышы жана алардын өз мал-мүлктөрүнөн каржашы себебинен эркектер аялдарга «жооптуу коргоочу»... (Ниса Сүрөсү, 34)

Бул аяттагы «каввам» сөзүнүн арап тилиндеги мааниси «коргоочу, колдоочу» дегенди билдирет. Ошондуктан аяттагы баян жогорудагы биздин түшүндүрмөлөрүбүзгө толук дал келет. Аллах эркекти кыйынчылыктардан аялды коргоого жана аны колдоого милдеттүү кылган. Бул, жогоруда да айтып кеткендей, аялдын алсыздыгы же коргоого муктаж болушу себептүү эмес, баалуу бир немат-жакшылык болушу себептүү. Адамдардын кээ бирлеринин кээ бирлеринен өйдө кылынышы сөзү аркылуу эркек менен аялдын табиятындагы айырмачылыкка басым жасалганы анык. Аял менен эркек, албетте, дене түзүлүшү жагынан бир-биринен айырмалуу. Бирок аялдын кара күч жагынан эркекке караганда күчсүзүрөөк болушу анын коом ичинде эркектен азыраак баркталышына себеп боло албайт. Албетте, күч-кубат жагынан жогорку өзгөчөлүктөрдөгү аялдар да бар. Бирок жалпысынан эркектердин оор иштерди кылууга дене түзүлүшү жагынан ыңгайлуураак экени анык. Бирок табиятындагы мындай физикалык айырмачылык эч качан адеп-ахлактык, акылдык же руханий бир өйдөлүктүн ишараты эмес, тескерисинче эркектин коргоочу сыпатын орундатышы үчүн керектүү.

Куранда эркектин аялдын башчысы экени жөнүндө эч кандай өкүм жок. Куран боюнча эркек да аялды, аял да эркекти башкара албайт. Экөөсү тең бир-бирин толуктоо үчүн Аллах алдында бирдей укук жана милдеттер менен жаратылган. Аялдын эркек тарабынан «корголуп, колдоо көрүшү» - Аллахтын аялды баркташынан улам.

Жогорулук такыбага жараша болот, жыныска жараша эмес

Аллах Куран аяттары менен аялдарга бир жакшылык-немат катары аларды коргоого алган, бирок ошону менен бирге Исламга кызмат кылууда Мусулман эркек менен Мусулман аялды тең туткан. Экөөсү тең Аллахка ибадат кылууга, Куран ахлагын жашоого, адамдарды жакшылыкка буюруп, жамандыктан кайратууга жана Куранда билдирилген бүт буйрук менен кеңештерге моюн сунууга милдеттүү. Аллах Курандын «Эй ыйман кылгандар, Аллахтан коркуп-тартынсаңар, силерге туураны туура эместен айырмалоочу бир нур жана түшүнүк (фуркан) берет, жамандыктарыңарды жашырат жана силерди кечирет. Аллах өтө берешен.» (Энфал Сүрөсү, 29) аятында Аллахтан коркуп-тартынган ар бир адамга «туура туура эместен айырмалоочу бир нур менен түшүнүк» берээрин убада кылган. Адам аял болсо да, эркек болсо да баары бир. Чын ниетине, ыкласына жана ыйманына ылайык Аллах бир адамга өмүрүнүн бүт тармагында аны туура жолго жеткире турган, туура чечимдерди алышына жана жакшы иштерди кылышына шарт түзө турган бир акыл берет. Ошондуктан акыл адамдын жынысына жараша эмес, толугу менен Аллахка болгон чын ниеттүү жакындыгына жана коркуусуна жараша өсөт.

Аллах атынан атеист агымдарга каршы илимий күрөш жүргүзгөн эркек менен аял Мусулмандар арасында болсо жогорулуктун жалгыз критерийи – бул такыбалык (Аллахтан коркуу). Раббибиз бир аятта мындай дейт:

“Эй адамдар, чындап, Биз силерди бир эркек менен бир аялдан жараттык жана бир-бириңер менен таанышышыңар үчүн силерди элдер менен уруулар (абалында) кылдык. Күмөнсүз, Аллах Кабатында эң жогоркуңар – бул (улут же ата-баба жагынан эмес) такыбалык жагынан эң алдыңкыңар. Күмөнсүз, Аллах билүүчү, кабар алуучу.” (Хужурат Сүрөсү, 13)

Бул аят жогоруда сүрөттөлгөн фанаттарга да эң сонун жооп болот. Өз ойлорунда Куранды далил көрсөтүп эркектерди аялдардан өйдө көргөндөр калп айтышууда. Ойдон чыгарган жалгандары менен адамдарды алдаганга аракет кылышууда. Куран аяттарын жана Пайгамбар Мырзабыз (сав)дын өмүрүн карап чыгуу фанаттардын аялдарга болгон көз-карашынын чыныгы Ислам дини менен эч кандай байланышы жок экенин түшүнүүгө жетиштүү болот.

Улуу Аллах көп аятында «ыймандуу эркектер менен ыймандуу аялдардан» сөз кылат. Куранда аял менен эркек бир-биринен бөлүнүп каралган эмес. Аллах ыймандуулардан сөз кылып жатканда, алардын эркек же аял болушуна эмес, чын ыкластуу иштерди кылган кишилер болушуна көңүл бурат. Курандагы жогорулук айырмалоосу аял менен эркек арасында эмес, чын ыкластуу иштерди кылган ыймандуулар менен мушрик жана мүнафыктар (эки жүздүүлөр) арасында жасалган. Ыйман ага тартуу кылган акыл менен жашаган ар бир адам, аял болсун эркек болсун, жашоого байланыштуу ар тармакта ийгиликке жете алат, көп адамдын алдына озушу да мүмкүн. Бул толугу менен кишинин каалоосунан, чечкиндүүлүгүнөн көз-каранды. Ыймандуулар Ислам ахлагынын бир талабы катары өздөрүн эч качан эч кайсы багытта жетиштүү көрүшпөйт. Дайыма андан да акылдуураак, жөндөмдүүрөөк, жоопкерчиликтүүрөөк, жакшыраак мүнөздүү адам боло алуу үчүн аракеттенишет.

Улуу Аллах Мусулмандар арасында эркек же аял арасында айырма жок экенин, араларындагы жогорулуктун ыйманга, чын ниеттүүлүккө, ыкласка, Аллах коркуусуна, б.а. такыбалыкка жараша аныкталаарын аяттарында кабар берген:

Ыймандуу эркектер менен ыймандуу аялдар бири-биринин досу. Жакшылыктарга буйуруп, жамандыктардан кайтарышат, намазды туптуура кылышат, зекетти беришет жана Аллахка жана Анын Элчисине моюн сунушат.Аллах мына ушуларга ырайымын жаадырат. Шек жок, Аллах күч-кудуреттүү, даанышман, өкүмдар. Аллах ыймандуу эркектерге жана ыймандуу аялдаргаичинде түбөлүк кала турган, астынан суулар аккан бейиштерди жана Адн бейиштеринде сонун үйлөрдү убада кылган. Аллахтан болгон ыраазылык болсо эң бийик. Улуу кутулуу жана бакыт мына ушул. (Тообо Сүрөсү, 71-72)

Күмөнсүз, Мусулман эркектер жана Мусулман аялдар, ыймандуу эркектер жана ыймандуу аялдар, чын көңүлдөн (Аллахка) баш ийген эркектер жана чын көңүлдөн (Аллахка) баш ийген аялдар, чынчыл эркектер жана чынчыл аялдар, сабыр кылган эркектер жана сабыр кылган аялдар, урмат менен (Аллахтан) корккон эркектер жана урмат менен (Аллахтан) корккон аялдар, садака бергенэркектер жана садака берген аялдар, орозо кармаган эркектер жана орозо кармаган аялдар, намыстарын коргогон эркектер жана (намыстарын) коргогонаялдар, Аллахты көп зикир кылган (эстеген) эркектер жана (Аллахты көп) зикир кылган аялдар; (мына) ушулар үчүн Аллах бир кечирим жана улуу бир сыйлык даярдаган. (Ахзаб Сүрөсү, 35)

Аяттан апачык көрүнүп тургандай аял да эркек да Аллахтын алдында бирдей жоопкерчиликтүү. Аял менен эркек арасындагы теңдик Аллахтын аялга жана эркекке дүйнө жашоосундагы сыноо убагында бирдей укуктарды беришинен да көрүнүп турат.

«Күмөнсүз Биз жер жүзүндөгү нерселерди ага бир кооздук кылдык; алардын кайсысынын жакшыраак иштерди кылаарын сыноо үчүн.» (Кехф Сүрөсү, 7) жана «Ар бир жан өлүмдү татат. Биз силерди жамандык менен да, жакшылык менен да текшерип сынайбыз жана силер Бизге кайтарыласыңар.» (Анбия Сүрөсү, 35) аяттары менен Аллах кимдердин жакшыраак иштерди кылаары ачыкка чыгышы үчүн аялды да, эркекти да сынап жатканын билдирген. Башка бир аятта болсо Аллах «Ант болсун, Биз силерди бир аз коркуу, ачарчылык жана мал-мүлктөрдөн, жандардан жана түшүмдөрдөн бир бөлүгүн азайтуу менен сынайбыз. Сабыр кылгандарды сүйүнчүлө.» (Бакара Сүрөсү, 155) деп өмүрүнүн аягына чейин аялды да, эркекти да ар кандай окуялар менен сынаарын, алардын баарына сабыр кылгандарды болсо мээрими менен сыйлаарын сүйүнчүлөгөн.

Аллах аялга да, эркекке да бир өмүр белгилеп, экөөсүн тең Курандан жооптуу кылып, экөөсүнө тең өмүрлөрүнүн ар бир көз ирмеминде аларга туураны илхам кыла турган бир абийир берип, напси менен шайтанды экөөсүнө тең душман кылган. Дүйнө жашоосундагы сыноонун бир талабы катары аял же эркек болсун, ким сонун мүнөздүү болуп чын ниеттүү иштерди жасаса, Аллах ал кишилердин дүйнөдө жана акыретте эң сонун сыйланаарын билдирген:

Эркек болсун, аял болсун ишенүү (ыйман) менен ким ыкластуу бир иш (амал) жасаса, алар бейишке киришет жана алар бир “уруктун сыртындагы бүчүрчөлүк” да адилетсиздикке туш болушпайт. (Ниса Сүрөсү, 124)

Более 2 тыс школьников примут участие в III этапе Республиканской олимпиады

(Видео) Майкл МакФит извинился перед кыргызским народом

Апышев Муратбек: Занимайтесь тем, что делает вас счастливыми

Когда цветет сирень.Сериал (57 серия)

Ваши возможности

Архив Новостей

Новости - ЭлдикNews - Мнения и идеи граждан